La 19 Pulungoana selemo se seng le se seng ke LefatšeNtloanaLetsatsi. Mokgatlo wa Matjhaba wa Matlwana o tshwere mesebetsi letsatsing lena ho hlokomedisa batho hore ho sa na le batho ba dibilione tse 2.05 lefatsheng ba se nang tshireletseho e utlwahalang ya tsamaiso ya dikgwerekgwere. Empa ho rona ba ka thabelang matloana a sejoale-joale, na re kile ra utloisisa hore na matloana a simolohile hokae?
Ha ho tsejoe hore na ke mang ea qapileng ntloana. Ba-Scots le Bagerike ba pele ba ne ba bolela hore ke bona baqapi ba pele, empa ha ho na bopaki. Hoo e ka bang 3000 BC nakong ea Neolithic, ho ne ho e-na le monna ea bitsoang Skara Brae naheng ea Scotland. O ile a haha ntlo ka majoe ’me a bula kotopo e neng e fihla hukung ea ntlo. Bo-rahistori ba lumela hore moqapi ona e ne e le letšoao la batho ba pele. Tšimoloho ea ho rarolla bothata ba ntloana. Hoo e ka bang ka 1700 BC, Knossos Palace e Kreta, mosebetsi le moralo oa ntloana o ile oa hlaka haholoanyane. Lipeipi tsa letsopa li ne li hokeloa tsamaisong ea phepelo ea metsi. Metsi a ne a potoloha ka liphaephe tsa letsopa, tse neng li ka ntša ntloana. Karolo ea metsi.
Ka 1880, Prince Edward oa Engelane (eo hamorao e ileng ea e-ba Morena Edward VII) o ile a hira Thomas Crapper, setsebi sa lipeipi tsa nako eo, ho haha matloana matlong a mangata a borena. Le hoja ho boleloa hore Crapper o ile a qapa lintho tse ngata tse amanang le matloana, Crapper hase eena moqapi oa ntloana ea kajeno joalokaha e mong le e mong a nahana. E ne e le eena motho oa pele ea ileng a tsebisa sechaba ka holo ea hae ea boithomelo e le holo ea lipontšo, e le hore haeba sechaba se ka lokisoa kapa se hloka thepa e itseng, hang-hang se nahane ka eena.
Nako eo ka eona matloana a thekenoloji a ileng a qhoma e ne e le lekholong la bo20 la lilemo: li-valve tsa metsi, litanka tsa metsi, le meqolo ea pampiri ea ntloana (e qapiloeng ka 1890 le ho sebelisoa haholo ho fihlela 1902). Lintho tsena tse qapiloeng le tse bōpiloeng li ka ’na tsa bonahala li le nyenyane, empa hona joale ho bonahala e se e le lintho tsa bohlokoa. Haeba u ntse u nahana joalontloana ea kajenoha li so fetohe haholo, joale ha re shebeng: Ka 1994, Paramente ea Borithane e ile ea fetisa Molao oa Leano la Matla, o hlokang batho ba tloaelehileng.ntloana e phophomangho tšolla feela lilithara tse 1,6 tsa metsi ka nako, halofo ea a neng a sebelisoa pele. Leano lena le ile la hanyetsoa ke batho hobane matloana a mangata a ne a koalehile, empa lik’hamphani tsa bohloeki kapele li ile tsa qapa mekhoa e metle ea matloana. Litsamaiso tsena ke tseo u li sebelisang letsatsi le letsatsi, tse tsejoang hape e le tsa sejoale-joalentloana commodelitsamaiso.
